Afgelopen maand ben ik 50 geworden, maar dat is maar een getal. Ik ben blij dat ik nu halverwege ben...
Ik kan me mijn lagere schooltijd nog best goed herinneren. De juf of meester die liet ons met de gehele klas het alfabet opzeggen of de tafels van 1 tot 10 opdreunen. Verder kregen wij nog 'aan elkaar schrijven', verkeersles en bijvoorbeeld klok kijken met klokjes ZONDER getallen. Dat was de methode die 'ons' toen de basis leerde, de basis die we later zo hard nodig bleken te hebben.
Ik heb zelf 2 zoons (12 en 15) die de basis in het Montessori-onderwijs in de regio Utrecht hebben liggen. En als derde een stiefzoon (15), die speciaal onderwijs in Zeeland heeft genoten. Allemaal (alle 5, inclusief ikzelf en mijn vriendin) hebben we een overeenkomstige diagnose: ASS. (= authisme spectrum stoornis, GEEN 'Rainman'!) Echter kan je daar echt niet alles op wegstrepen, vind ik.
Als eerste het handschrift. Het is alsof ik zit te kijken naar woorden die door een geblinddoekte rechtshandige met zijn linkerhand is geschreven. Het ouderwetse spijkerschift is makkelijker te lezen! Er wordt op school geen (of in ieder geval te weinig) aandacht besteed aan schoonschrift of zelfs normaal handschrift. Nu vind ik het hele 'je moet aan elkaar leren schrijven' ook niet helemaal nodig, maar leer ze dan op zijn minst leesbare letters te schrijven!? "Hoe bereik je dit?", zullen de jongeren onder jullie zich misschien afvragen. Ik zeg: het ouderwetse schrijfschrift was een perfecte manier was om dat te leren. EN herhalen, herhalen, herhalen... Schreven wij iets niet op de manier zoals het ons geleerd was, dan was het FOUT, dus onvoldoende! En dan wil je wel oefenen tot je een GOED haalt voor op je rapport.
De oudste kan mijn zelfgemaakte klokken zonder cijfers of streepjes 'lezen', maar mijn jongste kan dit niet. Hij rent naar de dichtstbijzijnde digitale klok om te kijken hoe laat het is. Dat kan ook gemakzucht zijn, dat geef ik toe. Mijn stiefzoon heeft hetzelfde probleem. Af en toe gooi ik aan de eettafel een simpele "wat is 6x4?" door de conversatie heen. 2/3 van de jongens roept vrij snel het juiste antwoord. Helaas heb ik moeten constateren dat de andere 1/3 zijn tafels NIET (meer) kent. Als hij na lang (en meer dan 3 seconden vind ik lang) op een som als 2x3 overtuigend en bijna blij 9 roept, dan moet er iets fout gegaan zijn bij de basis.
Het lijkt zo te zijn dat er niet meer klassikaal geoefend word. Niet meer met de hele klas "1x1=2, 2x2=4, 8x8=64". Alleen maar een rekenboekje voor je neus en sommen maken. Heb je een foutje gemaakt? Geeft niks, kan gebeuren, ga maar verder met de sommen die je wel kan. Hoezo, ga maar verder? Doe maar wat? Je krijgt toch wel een voldoende, omdat je 'je best doet'?
Mijn stiefzoon (van 15!) kan sinds enkele maanden het alfabet opzeggen, zonder fouten en bijna zonder haperingen. Hij loopt als een blije kleuter door de kamer te dansen, als hij een keer niet de 'U' vergeet, of de 'F' niet nog eens na de 'S' opnoemt. Hoe dan??? Gaat hij dat straks op zijn vervolgopleiding ook doen? Of op de werkvloer?
Is het schoolsysteem van nu dan echt zover dat ze eigenlijk alleen beoordelen of je je best hebt gedaan? Is het dan echt zover gekomen, dat een juf, meester, leraar, lerares, docent, onderwijzer, leerwegondersteuner of hoe men dat 'mooie' beroep tegenwoordig moet noemen, een lerend kind niet mag kwetsen met een onvoldoende of een 1? Laten we de beroepsgroep trouwens even JMLLDOL noemen, om niemand tegen het zere been te schoppen.
"Nee, op deze school geven we geen 'enen', want wij proberen het positieve te benadrukken en eruit te halen." Dit is een letterlijke uitspraak van een JMLLDOL die ik zelf gesproken heb...
Gaan we alle kinderen dan onderwijzen alsof het watjes met tere zieltjes zijn, die niet leren om een commentaar te krijgen? "Nee, 6x4 = 24... niet 30. Sorry, onvoldoende!" Of "6x4 = 30. Tja, dat is niet wat je geleerd hebt, maar je krijgt een voldoende, omdat je je best hebt gedaan."
Het excuus hiervoor: "We moeten leerlingen gemotiveerd houden. En ouders moeten school kunnen zien als verlengstuk van hun opvoeding."
Maar ook snap ik het wel een beetje. JMLLDOL durven niet streng te zijn, want dan kunnen de ouders wel eens boos worden. "Ik leer mijn kind alleen positieve dingen en een onvoldoende is te negatief voor zijn aura." Dat is de andere plek waar het fout gaat.
Bij de ouders begint het softe gedoe al:
"Lente is nu bijna 3 jaar. Ze kan al bijna lopen, zegt de loopcoach. Ja, ze viel zo vaak met haar knietjes op het hoogpolige tapijt, dat we er een expert bij hebben moeten halen."
"Nee, Melchior, je mag Sterre niet met een Tonka takelwagen in haar gezicht slaan. Ga maar even 10 seconden op de time-out poef zitten. En als je vader thuis komt gaan we er over praten. Ja, je mag een koekje op de poef."
Is streng zijn niet meer toegestaan? Mag je een kind niet meer op zijn fouten wijzen, zodat het de volgende keer niet dezelfde fout maakt? Is de wijsheid: 'leren doe je door vallen en opstaan' uit de mode? Heb ik een memo gemist?
Het lijkt wel of nieuwe JMLLDOL tegewoordig eindelijk wel voor hun rekentoets slagen, maar vervolgens mee krijgen dat je niet te streng voor kinderen moet zijn, anders willen ze niet meer naar school. News flash: ook met deze softe aanpak willen ze niet meer! Ze denken dat ze goed presteren op school, en alles wel weten wat ze nodig hebben. En dan hoeft zo'n duffe JMLLDOL ze niets meer te vertellen, want op YouTube, Google of Discord zeggen ze iets anders en dat is het internet, dus dat is waar.
Schrijven. "Dat hoef ik toch niet meer te doen, want ik doe alles op een schermpje."
Spelling. "Dat hoef ik niet te onthouden, want mijn schermpje met autocorrectie heeft toch altijd de juiste worden... #geeft #woorden."
Rekenen. "Daar heb ik een app voor." Vroeger noemde we het nog een rekenmachine... Dus daarom staan de jongeren bij de kassa op hun telefoon te kijken: om uit te rekenen hoeveel 2 pakjes kauwgom van € 1,10 samen kosten en of dat nog wel op hun pinpasje staat..
Klok (met wijzers) kijken. "Mijn schermpje heeft toch een digitale klok."
